Ayçiçeği YetiştiriciliğiAyçiçeği yetiştiriciliği, ülkemizi ekonomik açıdan kalkındıran önemli bir tarımsal faaliyettir. Ayçiçeği, verimli topraklarda yüksek verim potansiyeline sahiptir. Kumsal topraklardan ağır yapılı killi topraklara kadar her türlü iyi drenajı yapılmış topraklarda yetiştirilebilir. Ancak tuzluluğa karşı duyarlıdır; tuzlu topraklarda yetiştirilen ayçiçeğinin tohumlarının yağ oranı düşer. Ayçiçeği yetiştirilecek toprakta %1-2 düzeyinde tuz konsantrasyonu, çimlenmeyi önemli oranlarda azaltır. Ayçiçeği bitkisi, pH 6.0 ile 7.2 arasında olan topraklarda çok iyi yetişir. Ayçiçeği yapraklarının ışığa yönelme özelliği nedeniyle fotosentez için ihtiyaç duyduğu ışığı rahatlıkla alır. Bu özelliğinden dolayı ayçiçeği, Trakya ve Marmara Bölgelerinde "günebakan" veya "gündöndü" isimleriyle anılmaktadır. Yağlık olarak ekimin %70'inden fazlası bu bölgelerde yapılır. Ayçiçeği, derin ve kazık kök sistemine sahip olması nedeniyle kuraklığa karşı dayanıklıdır. Her türlü toprakta yetişmesine rağmen, iyi drenajlı, nötr pH’a sahip ve su tutma kapasitesi yüksek topraklarda daha iyi yetişir. Taban suyu yüksek, asitli topraklarda iyi yetişmediği gibi, tuzluluğa dayanma derecesi de oldukça zayıftır. Ayçiçeğinin daha iyi çimlenmesi için toprak sıcaklığı en az 8-10 °C olmalıdır. Bu nedenle genellikle Nisan ayı başı ile Mayıs ortasında ekim yapılır. Erken ekildiğinde verimi önemli derecede artar. Ayçiçeği soğuğa dayanıklı bir bitkidir ve genelde ilk donlardan 4-6 yapraklı döneme kadar zarar görmez. Ancak sıcaklık -4 °C’nin altına düştüğünde aşırı don olaylarından etkilenir. Ayçiçeği Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?Sonbahar Toprak İşlemesiAyçiçeği yetiştiriciliğinde toprağı işlemekteki amaç, ön bitkiden kalan sap artıkları gömmek, iyi bir tohum yatağı hazırlamak ve yabancı otları yok ederek toprakta depolanan su miktarını artırmaktır. Bu nedenle, öncekibitkinin hasadından sonra ayçiçeği ekimi düşünülen tarla 20-25 cm derinlikte sürülmelidir. İlk sürümden sonra, düşen yağışlar sebebiyle tarlada önemli bir otlanma oluştuğunda, fazla otlar kültivatör (Kazayağı) ile 10-15 cm derinlikte işlenerek yok edilir. İlkbahar Toprak İşlemesiAyçiçeği bitkisi, düzgün bir çıkış için nemli bir tohum yatağı istediğinden, bunu sağlamak için ilkbaharda toprak tava geldiğinde tarla önce kültivatör (Kazayağı) ve sonra yaylı tırmık veya tırmık ile 10-15 cm derinlikte işlenerek ekime hazır duruma getirilir. Ayçiçeği Bitkisinin Sulama YöntemleriAşırı su kaybına neden olmadan en kullanışlı ve en etkin sulama yöntemi kullanılır. Çıkış için ve erken gelişme döneminde bitkiler 40-50 cm oluncaya kadar yağmurlama sistemi, çiçeklenme öncesi ve sonrası dönemlerde bitkiler boyları uzadığında ise karık yöntemi tercih edilir. Karık yöntemiyle sulama yapılacak tarlalarda ayçiçeği bitkileri 30-35 cm olduğunda aralarından kazayağı geçirilerek karıklar açılmalıdır. Hasat ve DepolamaAyçiçeği bitkisi, hava koşullarına ve çeşidin erkencilik durumuna bağlı olarak çiçeklenmeden 45 ile 60 gün sonra hasat zamanına ulaşır. Ayçiçeği bitkisi hasat olgunluğuna geldiğinde bitkilerin sap, yaprak ve tablaları tamamen kuruyup kahverengine dönmüş olmalıdır. Hasat öncesinde ayçiçeği bitkisi tablalarındaki tanelerin rutubeti %9.5’i geçmemelidir. Rutubetin yüksek olduğu dönemde hasat edilen ürünün kurutulması gerekmektedir. Ayrıca hasadın fazla geciktirilmesi, kuşların zarar vermesini ve tane dökülmesini artırarak zarara neden olabilir. |
Ayçiçeği yetiştiriciliği yaparken, tuzlu topraklarda yetiştirmenin tohumların yağ oranını düşürdüğünü ve çimlenmeyi önemli oranlarda azalttığını belirttiniz. Bu durumdan nasıl kaçınılabilir? Ayrıca, toprak pH'sının 6.0 ile 7.2 arasında olması gerektiğini söylediniz; bu pH aralığını sağlamak için özel bir gübreleme veya toprak düzenleme yöntemi önerir misiniz?
Cevap yazSehhare,
Ayçiçeği yetiştiriciliğinde tuzlu toprakların olumsuz etkilerinden kaçınmak için birkaç strateji uygulayabilirsiniz. İlk olarak, tuzlu toprakları düzeltmek için alçı (kalsiyum sülfat) kullanabilirsiniz. Alçı, tuzun etkisini azaltarak toprak yapısını iyileştirir ve bitkilerin daha iyi gelişmesini sağlar. Ayrıca, tuzlu su yerine tatlı su kullanarak sulama yapmanız da önemlidir.
Toprak pH'sını 6.0 ile 7.2 arasında tutmak için ise aşağıdaki yöntemleri deneyebilirsiniz:
Kireç Uygulaması: Eğer toprak asidik ise (pH 6.0'ın altında), kireç (kalsiyum karbonat) uygulayarak pH'yı artırabilirsiniz. Kireç, toprağın pH seviyesini yükseltir ve bitkilerin besin maddelerini daha iyi almasını sağlar.
Kükürt Uygulaması: Eğer toprak çok alkalin ise (pH 7.2'nin üzerinde), kükürt veya asidik gübreler kullanarak pH'yı düşürebilirsiniz. Kükürt, toprağın pH seviyesini düşürerek bitkilerin daha iyi gelişmesini sağlar.
Organik Madde Ekleme: Kompost veya iyi yanmış çiftlik gübresi gibi organik maddeler eklemek, toprak yapısını iyileştirir ve pH dengesini korur. Organik maddeler, topraktaki mikroorganizmaların faaliyetini artırarak bitkilerin besin maddelerini daha iyi almasını sağlar.
Bu yöntemler sayesinde, ayçiçeği tarımında daha verimli sonuçlar elde edebilirsiniz. Başarılar dilerim!
Sevgiler,