Ayçiçeği bitkisi, Papatyagiller familyasından gelen ve yağ ile çekirdeği için yetiştirilen sarı renkli çiçekleri olan bir bitkidir. Türkiye'de özellikle Marmara ve Trakya bölgelerinde yoğun olarak yetiştirilmektedir. Ayçiçeği bitkisinin ekimi genellikle yaz aylarında yapılır ve tarım bitkisi olarak çok önemlidir. Hem Türkiye'de hem de dünya genelinde yağ bitkilerinin başında gelir. Ayçiçeği çekirdekleri fabrikalarda işlenerek pazarlanmaktadır ve Türkiye'de genellikle yağ üretimi amacıyla yetiştirilmektedir. Yağlık olarak yapılan ekimlerin %70'i Trakya ve Marmara bölgelerinden sağlanmaktadır.

Ayçiçeği bitkisinin yetişme dönemi yaklaşık 100-150 gün civarındadır. Bitki sıcak havayı sever ve ideal yetişme sıcaklığı 26-28 derece arasında olmalıdır. Derin ve kazık kök yapısına sahip olan ayçiçeği bitkisi, kuraklık olaylarına karşı dirençlidir. Her türlü toprakta yetişebilme özelliği olan bitki, iyi drenajlı ve pH seviyesi 7.5 olan topraklarda daha verimli olur. Taban suyu yüksek olan topraklarda yetişmekten pek hoşlanmaz ve tuzluluğa karşı dayanıklıdır. Ayçiçeği bitkisinin toprakta çimlenebilmesi için gereken sıcaklık 8-10 derece arasında değişiklik gösterir. Bu nedenle genellikle nisan başı ve mayıs ortası gibi ekim işlemi yapılır. Erken ekim, ayçiçeği bitkisinin verimini önemli ölçüde artırır. Bitki, genel yapısı itibarıyla soğuğa dayanıklıdır ve ilk beş-altı yapraklı devreye kadar olan ilk donlardan etkilenmez. Ancak sıcaklığın eksi dört derecelere kadar düştüğü durumlarda bitkide olumsuzluklar görülmektedir.

Ayçiçeği bitkisi için gübreleme işleminde fosfor kullanımı önemlidir ve sekiz kilogram kadar fosfor yeterlidir. Ekim işlemi ise ilkbahar aylarında yapılmalıdır, bu bitkinin verimini artırır. Ekim yapıldıktan sonra ayçiçeği bitkisinin etrafının tırmıklanması gerekmektedir; aksi takdirde etrafında yetişen yabani otlar bitkinin gelişimini yavaşlatır. Özellikle ayçiçeği bitkisinin etrafında biten yabani otlar için trifluarin terkipli ilaçlar ekim öncesi mutlaka toprağa uygulanmalıdır. Ekim işleminin ardından belli aralık ve zamanlarda mutlaka ara çapalama yapılmalıdır.

Her bir ayçiçeği bitkisinin istenen verimi verebilmesi için aralıklarının otuz santimetre civarında olması gerekmektedir. Ayçiçeği bitkisi ekildiği topraktan oldukça yüksek miktarda besin maddesi alır. Bu nedenle de üst üste aynı toprağa ayçiçeği ekiminden kaçınılmalıdır. Ayçiçeği ekimi yapılan toprakta bir diğer mahsul döneminde genellikle topraktan en az madde alan buğday ekimi yapılmalıdır. Ayçiçeği bitkisinin ekim işleminden sonra sulama ihtiyacı ortalama olarak 800 milimetre civarındadır. Bu yüzden yağışın az olduğu dönemlerde bu aradaki su miktarının dengelenmesi verim için çok önemlidir.

Ayçiçeği bitkisinin en önemli zararlısı Orobanş parazitidir. Ancak bu parazitlere karşı dayanıklı hibritler her yerde bulunabilmektedir. Bunun dışında bitkide görülen diğer hastalıklar arasında sap, mildiyösü, kök ve tabla çeşitleri bulunmaktadır.

Bitkinin olgunlaşma dönemi, bitkinin arkasının ve brakte yapraklarının %50'sinin kahverengi olması veya dönüşmesiyle belirlenir. Ancak bitkinin hasat işleminin gerçekleştirilebilmesi için tüm yaprak ve gövdenin kahverengini alması gerekmektedir. Ayrıca hasat dönemlerinde nem oranının en düşük düzeyde olması da önemlidir. Aksi takdirde depolama sırasında bu yüksek oranlı yağ bulunan bitkinin tohumları kızışarak bozulur. Bu nedenle hasat zamanında nem oranının %10'un altında olması çok önemlidir. Ayçiçeği bitkisinin çiçeklerindeki matematiksel döngü, bilim adamları tarafından "altın oran" olarak tabir edilmektedir. Doğada birçok bitki ve hayvanda bu altın oran dengesi bulunmaktadır.